In 160 landen ter wereld is 1 mei een dag van féést.[1] Héél Europa, dat wil zeggen élk Europees land, heeft Dag van de Arbeid als officiële vrije dag. [2]Uitgezonderd Denemarken en Nederland. De slogan is al bijna: Iedereen vrij – behalve wij. Dat kun je in een breder kader plaatsen: van alle landen in West-Europa heeft Nederland het minste aantal officiële feestdagen én het minste aantal wettelijke vakantiedagen. En niet alleen omdat vrij zijn zo fijn is, maar vooral ook omdat wanneer we vrij zijn politiek is.
De oorsprong van feesten en feestdagen is interessante politieke kost. Soms ligt de basis bij een eeuwenoud gebruik of traditie, maar vaker is een feestdag door machthebbers opgelegd. In 1816 bijvoorbeeld verordonneerde de Nederlandse staat ‘Waterloo-dag’ als ‘vaderlandse feestdag’ om het einde van de Franse bezetting te herdenken, zonder dat het volk daar om stond te springen.
Vrije dagen en politiek zijn, met andere woorden, nauw verbonden. De Dag van de Arbeid, van oudsher gevierd op 1 mei, is daar een goed voorbeeld van. In de hoop de opkomst van het marxisme en de arbeidersbeweging in de 20e eeuw tegen te houden, benadrukte vijandige partijen juist het belang van Koninginnedag, om zo met 1 mei te kunnen concurreren. Met succes: Nederland is wat betreft 1 mei een uitzondering, zowel binnen Europa als wereldwijd.
Dat bewijst maar weer eens dat er veel krachten zijn in Nederland die vooral niet willen vieren dat we vrij zijn in het weekend. Voorop de VVD, met hun eeuwigdurende campagne voor de ‘hardwerkende’ Nederlander. We vergeten bijna dat generaties krom hebben gelegen voor een normale werkdag. Voor een fatsoenlijke beloning voor hun werk. Nog even en de VVD stelt een feestdag voor de hardwerkende Nederlander voor. Die is er allang: 1 mei. Laten we die vieren. Mét een vrije dag.
De Dag van de Arbeid is aan een opmars in populariteit bezig. Het publiek bij jaarlijkse 1 mei-marsen groeit. Waar de FNV in 2023 nog 6000 mensen aantrok voor een mars door Amsterdam, was dat in 2024 8.000 mensen, en dit jaar méér mensen. De steeds grotere kloof tussen rijk en arm zorgt ieder jaar voor meer maatschappelijke frictie. De toekomstige mal van het werkende leven wordt nu gegoten: Of kunstmatige intelligentie (AI) straks honderdduizenden banen zal schrappen of juist opleveren, wie daar de opbrengsten van krijgt. En denk ook eens aan het onopgeloste debat over zogenaamde bullshit jobs, vormen van werk waarvan de sociale waarde betwistbaar is en die geen essentiële bijdrage zouden leveren aan de maatschappij.
Als het klopt wat historicus Sjaak van der Velden zegt[3], dat de drang om Dag van De Arbeid te vieren na verloop van tijd minder werd gevoeld omdat er al zoveel was bereikt, heeft die gedachte zich nu exact omgekeerd. De vakbonden zien dat er op het oude strijdveld weer veel te winnen is, en dat er meer en meer velden bijkomen. Klasse wordt weer een relevant strijdveld.
Het is afwachten of de huidige machthebbers, die er veel aan gelegen is het bij het oude te houden, dit pikken. Het vieren van je eigen klasse vraagt om een duidelijk moment in het jaar. Als symbool voor het verenigen van arbeiders, om een duidelijk moment in het jaar te hebben om de vloer aan te vegen met kapitalisme en de markt en vooral om te vieren dat al de mensen die écht het werk in Nederland doen er zijn. Om te laten zien dat we ze waarderen en niet zonder ze kunnen.
Leve de dag van de Arbeid! En kom naar 1 mei weer GEIL!
[1] https://en.as.com/latest_news/which-countries-celebrate-international-labor-day-on-may-1st-n/
[2] https://www.rtl.nl/geld-en-werk/artikel/74861/waarom-heel-europa-vandaag-vrij-heeft-maar-jij-niet
[3] https://historiek.net/dag-van-de-arbeid-1-mei-geschiedenis/101916/
